۰۷ آذر ۱۳۸۹
سفر مهم سعد حریری به ایران سفر سعد حریری به ایران به دلائل مختلفی در شرائط فعلی از اهمیت و یژه ای برخوردار است. به طور کلی ایران و لبنان به دلیل وجود شیعیان و در دهه های اخیر به دلیل وجود حزب الله که پیوند معنوی آن با ایران غیر قابل انکار است همواره پر اهمیت بوده است. استقبال های فوق العاده ای که درسفرهای آقایان خاتمی و احمدی نژاد به عمل آمد، به دلیل این عقبه سیاسی و تاریخی امری طبیعی است. اما چالش همیشه ایران و لبنان درروابط دیپلماتیک در این نکته بوده است که مردم لبنان توقع داشته اند که جمهوری اسلامی به عنوان یک کشور بزرگ و تاثیر گزار در خاورمیانه با کشور لبنان با پذیرش همه تنوع های فرقه ای و عقیدتی و سیاسی ارتباط داشته باشد و ارتباط غیر قابل انکارایران با شیعیان و به طور مشخص، حزب الله مانع ارتباط همه جانبه ایران با کشور مستقل لبنان نباشد. سفر آقای سعد حریری که رهبر جریان اکثریت سیاسی لبنان است و در سالهای گذشته درگیری های گروه وابسته به آقای حریری با حزب الله و اقلیت پارلمان لبنان به حدی بالا گرفت که به دست به دست شدن نظامی بیروت هم انجامید نشانه همکاری دولت، دولت بین ایران و لبنان است که معنای دیپلماسی همین است و در این جهت به منفعت دیپلماتیک لبنان و ایران است.
نکته قابل توجه دیگر سفر حریری به ایران ابعاد منطقه ای آن است. لبنان همواره محل درگیری کشورهای مختلف بوده است. لبنانی ها میدانند که درگیری های تاریخی در آن کشور، حاصل اختلاف نظرهای کشورهای محتلفی مثل سوریه، ایران، عربستان سعودی و فرانسه بوده است. به صورت سنتی مسیحیان تحت حمایت فرانسویان بوده اند و سنی ها به پشتوانه عربستان سعودی و شیعیان به کمک ایران مستظهر بوده اند. و سوریه به خاطر منطقه جغرافیائی هم بر لبنان تسلط جغرافیائی دارد و هم پل ورودی کشورهای عربی و اسلامی و ایران است. مردم لبنان همواره از این وضعیت رنج میبرده اند. دوست داشته اند حقوق انان به رسمیت شناخته شود و از مرکزیت درگیریهای دیگران که هزینه اش را باید آنان بدهند، دور باشند. در شرائط فعلی کشورهای منطقه علاقمندند لبنان کشور آرامی باشد. بی شک آرامش و امنیت لبنان با نادیده گرفتن ایران تحقق نمی یابد. مذاکره با آقای حریری که در انتخابات اخیر هم از اکثریت برخوردار شد و در راس جریان ضد ایرانی تلقی می شد، بهترین کانال ورودی برای ایجاد آرامش در لبنان است. و میتواند پازل هماهنگی منطقه ای را برای آرامش منطقه کامل کند. این در شرایطی است که قدرتهای جهانی علاقمند به ارتباطات گسترده با کشورهای منطقه نیستند و بیشترین تلاش را برای انزوای ایران انجام میدهند. به همین دلیل این سفر یکی از کارهای مفید و قابل تقدیر در عرصه دیپلماتیک است که بر خلاف کارهای تحریک آمیز دیپلماتیک، به کاهش تنش ها می انجامد.
در خبرهای جهانی همراه با خبر سفر سعد حریری به مسئله حزب الله هم اشاره میکنند. واقعیت لبنانی این است که حزب الله در لبنان به این دلیل اهمیت دارد و مقبول است که یک حزب لبنانی است. اسرائیل هم یک دشمن بالفعل برای لبنان محسوب میشود که در دورانهای زیادی بخشهائی از لبنان را تحت اشغال داشت و هم اکنون نیز همواره تهدید عملی است. در لبنان اگرچه اکثریت حزب الله شیعیان هستند ولی نباید فراموش کرد که حزب الله به نمایندگی از ملت و کشور لبنان در برابر اسرائیل مقاومت میکند. محبوبیت حزب الله در بین سائر طوائف لبنانی هم به این دلیل است که دشمن متجاوز به لبنان را از آن سرزمین بیرون کرد و در برابر تحقیر تاریخی مردم لبنان توسط اسرائیل، سینه سپر کرد. این یک واقعیت است که حزب الله تا آنجا که در برابر اسرائیل ایستادگی میکند، نمیتواند مورد علاقه بدنه جامعه لبنانی مسیحی و سنی و شیعه نباشد. البته ایران به دلائل ایدئولوژیک و سوریه به دلائل منطقه ای از حزب الله حمایت بیشتری میکنند و همین بهانه ای میشود که قدرتهای جهانی تبلیغ کنند که حزب الله یک حزب ایرانی، سوری است. در حالی که حزب الله یک حزب لبنانی است و مبارزه با اسرائیل در جهان اسلام و در میان خود لبنانی ها یک ارزش مهم و فرا لبنانی تلقی میشود. سفر سعد حریری به ایران که در صحنه داخلی لبنان رقیب حزب الله شناخته میشود و دفاع همیشگی ایران از حزب الله به عنوان سد مفاومت در برابر اسرائیل جایگاه ایران را به عنوان یک کشور یزرگ وتاثیر گذار در منطقه تثبیت میکند.
مسئله پیگیری پرونده ترور ناجوانمردانه مرحوم رفیق حریری که به دلیل موضع معتدل و سیاست های منطقی اش به نفع هیچ کشوری جز اسرائیل نبود، در حاشیه این سفر، پر اهمیت تلقی شده است. این یک مسئله داخلی لبنانی است. و همچنانکه ایران و لبنان تاکید کرده اند در این سفر مورد مذاکره علنی قرار نگرفته است. اگر پیگیری ترور رفیق حریری بدون پیرایه های سیاسی و بر اساس واقعیت پیگیری شود، قطعا به نفع همه کشورهای منطقه و منجمله ایران است.
آخرین نکته درس آموز سیاسی این سفر این است که عرصه سیاست، عرصه تعامل و گفتگو است. تکیه بر کینه ها و اختلافات گذشته، اگر به منافع سیاسی هر کشوری نباشد، باید از آنها چشم پوشی کرد.
