۲۷ تير ۱۳۸۶
خاطرات دیپلماسی کارشناسی
اخیراً کتابی خواندم که حاوی خاطرات آقای فریدون زند فرد در وزارت خارجه بوده است. گرچه چند بار به مقام سفارت رسیده و در کشورهای کویت، پاکستان، عراق و سازمان ملل فعالیت داشته است. اما از آن جا که ظاهراً پارتی ویژه ای نداشته از قبل انقلاب، تا بعد از آن، بیشتر از آشنایی های کارشناسی وی، استفاده می شده و اتفاقاً نوشته ها و گزارش های کارشناسان خیلی خواندنی تر از نوشته ها و خاطرات مسئولان عالی رتبه است. وی از سال ۱۳۲۶ تا ۱۳۵۹ عضو دیپلماسی کشور بود. الان هم زنده است. پرونده های مهم تشکیل دولت اسرائیل و مسأله استقلال بحرین، جزایر سه گانه تنب و ابوموسی و سفر امام از عراق به پاریس، مهم ترین پرونده هایی است که با ذکر اسناد و جزئیات قابل توجهی این پرونده ها و سیر تصمیم گیری های آن، به آن پرداخته است.
دنیای دیپلماسی، قواعد و ویژگی هایی دارد که خودش یک تخصص جدی است. متأسفانه همیشه، قبل و بعد از انقلاب به دلیل مزایایی که زندگی خارج از کشور دارد، به جای متخصصان، آشنایان صاحب نفوذان سفیر می شوند و از این باب آسیب فراوانی به منافع کشور وارد می شود. به خصوص اگر این نور چشمی ها ندانند که به خاطر نوری چشمی بودن سفیر شده اند و طبعاً از نظرات کارشناسان نیز استفاده نکنند. البته این در صورتی است که کارشناسان خود با همان قاعده انتخاب نشده باشند! آقای زند فرد کار قشنگی که کرده به دلیل این که در دوران وزرای خارجه زیادی خدمت می کرده است برداشت خودش را از هر یک از آن وزرا، از علی اصغر حکمت تا صادق قطب زاده به صورت کوتاه نوشته است.
به همه سفرای فعلی کشور توصیه می کنم که به خاطر اسناد خوب و قابل توجه و نیز خاطرات قابل توجهی که در کتاب خاطرات خدمت در وزارت امور خارجه نوشته ی فریدون زند – که نمی شناسمش – وجود دارد آن را مطالعه کنند.
بامزه ترین نکته این است که در این ۶۰ سال جوهر مشکلات مسائل خارجی ایران مشابه است.