۱۰ مرداد ۱۴۰۱
در کناره‌ی محرم (۳)هویت ملی و منطقه‌ای در فولکلور عزاداری:
مراسم محرم و عاشورا در ایران یک هویت‌قومی و منطقه‌ای هم پیدا کرده است.
در این ایام مرکزیت عزاداری ملی وجود ندارد.
حتی در جایی مثل مشهد که مدفن امام معصوم علیه‌السلام قرار دارد، عاشورا از شلوغ‌ترین ایام آن مرقد مطهر نیست.
عاشورا چون یک مساله مورد قبول نسبی همه است و امکان پردازش تصویری دارد، در هرجای کشور مراسم ویژه دارند.
به همین دلیل مردم در هر جا که هستند، برنامه‌ریزی می‌کنند تا در عاشورا به شهر و یا روستای خود بروند.
این ویژگی در میان کل مراسم ملی و مذهبی اختصاص به عاشورا دارد.
بنابراین به‌جاست گفته شود عاشورا و مراسم محرم علاوه بر جنبه مذهبی، بخشی از فولکلور مناطق مختلف در کشور شده‌است.
در این مراسم دینی فولکلوری بیشترین تفاوت‌های منطقه‌ای در استان‌های مختلف و حتی در شهرها و روستاهای گوناگون بر اساس نام واحد حسین که عالم همه دیوانه اوست اتفاق می‌افتد.
سینه زنی جنوبی خود یک تصویرسازی از واقعه عاشوراست که در همه جهان بیننده می‌تواند داشته باشد. با حرکات موزون و نوحه های آهنگین و صداهای زیبا، با لهجه شیرین جنوبی.
گِل مالی لرستانی‌ها و مراسم بسیار سنگین آماده‌سازی آن و گِل بستن همه در روز عاشورا و عزاداری لری که با سر و صورت گِلی انجام می‌شود فقط اختصاص به لرها دارد و کمتر محله‌ای از لرها به آن بی‌توجهی می‌کنند، جلوه‌های ویژه‌ای است که وقتی به فیلم کشیده می‌شود، علاوه بر جنبه مذهبی، رنگ تصویری مهمی دارد.
مراسم نخل‌برداری در استان یزد و یا شیوه منظم سینه زنی آنان که هرساله در مسجد حظیره اجرا می‌شود نیز منحصر به فرد است.
در مورد همه روستاها و شهرستان‌ها کم‌وبیش می‌توان ویژگی مراسم محرم برشمرد.
بازگشت سالانه اکثریت جامعه به مرکز تولدشان و احیای این فولکلور مذهبی نشانه این است که مذهب در لایه‌های عمیق‌تر از اعتقادات جاری در جان‌ودل مردم نفوذ دارد و هویت ملی و منطقه‌ای پیدا کرده است.
ادعای نادرستی نیست اگر گفته شود امام حسین و مراسم محرم و عاشورا نخ تسبیحی فولکلوریک ایران است که حتی پیروان سایر ادیان و مذاهب را هم در بر می‌گیرد.
مهم‌تر این‌که این فرهنگ دینی و اجتماعی ریشه در تاریخ دارد و حکومت‌ها - چه حکومت جمهوری اسلامی و چه ایام حکومت پهلوی و چه مبلغان امروزی نفرت از دین خیلی اثر مثبت یا منفی بر این فرهنگ نتوانسته‌اند بگذارند.
